Coğrafi işaret, belirli bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından bu coğrafi alanla ilişkilendirilen ürünleri ifade eder. Coğrafi işaretler, menşe adı ve mahreç işareti olarak ikiye ayrılır:
Menşe Adı: Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemleri belirli bir coğrafi alanda gerçekleşen ürünleri ifade eder.
Mahreç İşareti: Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri belirli bir coğrafi alanda yapılan ürünleri ifade eder.
Geleneksel Ürün Adı: Geleneksel üretim yöntemi veya bileşimden kaynaklanan, en az otuz yıl süresince kullanılan ve coğrafi yer adı içermeyen adlardır.
Koruma Kapsamındaki Ürünler: Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı koruması, gıda, tarım, maden, el sanatları ve sanayi ürünlerine uygulanır.
Tescil Edilmeyecek Adlar:
Ürünlerin öz adı haline gelmiş adlar.
Halkı yanıltabilecek bitki tür ve çeşitleri, hayvan ırkları veya benzeri adlar.
Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı adlar.
Başvuru ve Tescil Süreci:
Başvuru Hakkı: Üretici grupları, ilgili kamu kurumları, dernekler, vakıflar ve kooperatifler başvuru yapabilir.
Başvuru Şartları: Ürünün tanımı, coğrafi alanın sınırları, üretim metodu, ürünün tarihsel geçmişi, denetim biçimi gibi bilgileri içermelidir.
İnceleme ve Yayım: Başvurular, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından incelenir ve uygun bulunan başvurular Bültende yayımlanır.
İtiraz ve İtirazın İncelenmesi:
Başvuru Reddi İtirazı: Başvuru reddedildiğinde, başvuru sahibi iki ay içinde Kuruma itiraz edebilir.
Üçüncü Kişilerin İtirazı: Başvurunun yayımlandığı tarihten itibaren üç ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak itirazda bulunulabilir.
Tescil ve Değişiklik Talepleri:
Tescil: Üç aylık itiraz süresi sonunda, itiraz olmayan veya itirazlar reddedilen başvurular tescil edilir ve Bültende yayımlanır.
Değişiklik Talepleri: Tescil edilen coğrafi işaret veya geleneksel ürün adında değişiklik yapılması gerektiğinde, menfaat sahipleri değişiklik talebinde bulunabilir.
Hakkın Kapsamı ve Kullanımı:
Coğrafi İşaretin Kullanımı: Tescilli coğrafi işaretler, belirtilen şartlara uygun olarak üretim ve pazarlama yapanlar tarafından kullanılabilir.
Geleneksel Ürün Adının Kullanımı: Geleneksel ürün adları, sicilde belirtilen şartlara uygun ürünlerde kullanılır.
Denetim:
Coğrafi işaretlerin ve geleneksel ürün adlarının kullanımının denetimi, tescil ettiren tarafından oluşturulan denetim mercii tarafından yapılır.
Hükümsüzlük ve Hakka Tecavüz:
Hükümsüzlük: Tescil şartlarını taşımayan coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı mahkeme kararı ile hükümsüz kılınabilir.
Hakka Tecavüz: Tescilli coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı, tescil şartlarına uymayan ürünlerde kullanıldığında, hak sahipleri tecavüzün önlenmesini talep edebilir.